Wiemy już, że Polski Ład zrewolucjonizował polski system podatkowy. Zmiany objęły również zasady rozliczania składki na ubezpieczenia zdrowotne.
Spróbujmy uporządkować dziś naszą wiedzę na temat wyliczania, rozliczania i opłacania składki zdrowotnej w działalności gospodarczej w zależności od wyboru formy opodatkowania.
Do końca 2021 roku wysokość składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność ustalano w formie zryczałtowanej – podstawę stanowiło 75% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Od podstawy tej naliczane było 9% składki. Minimalna wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne w roku 2021 wynosiła 381,81 zł (75% × 5656,51 zł = 4242,38 zł × 9%).
Począwszy od stycznia 2022 obliczanie wysokości składki zdrowotnej należy rozpocząć od ustalenia sposobu opodatkowania.
Podstawą do wyliczenia składki zdrowotnej we wszystkich formach opodatkowania jest dochód osiągnięty w miesiącu poprzednim.
Składka zdrowotna – zasady ogólne.
Wysokość składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą na zasadach ogólnych oblicza się mnożąc wysokość miesięcznego dochodu przez stałą wartość procentową 9%. Minimalny dochód brutto wynoszący 3 010 zł pozwala obliczyć także minimalną wartość składki zdrowotnej w 2022 roku – wynosi 270.90 zł. Dochód może zostać pomniejszony o zapłacone składki społeczne.
Tak wyliczona składka zdrowotna nie podlega odliczeniu od podatku dochodowego.
W przypadku straty, podstawę wymiaru składki stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego. 1 stycznia 2022 roku jest to kwota 3010 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w miesiącach, w których przedsiębiorca ponosi stratę, albo jego dochód nie przekroczy 3010 zł, wynosi 270,90 zł.
Składka zdrowotna - podatek liniowy
Rozliczając się podatkiem liniowym, składka zdrowotna dla przedsiębiorców wynosi w 2022 roku 4.9% dochodu firmy po przekroczeniu 5 510 zł dochodu. Do momentu osiągnięcia tej kwoty dochodu, składka wynosi 270.90 zł.
Zmiana przepisów z 1 lipca 2022 roku spowodowała, że podatnicy rozliczający się liniowo mogą obniżyć dochód do opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne. Obniżka dochodu może wynosić maksymalnie 8 700 zł.
Odliczenie składki zdrowotnej można zrobić na dwa sposoby. Pierwszy – poprzez zaliczenie zapłaconej składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodu.
Drugi – poprzez obniżenie dochodu do opodatkowania w momencie wyliczania samej zaliczki na podatek. Jest to rozwiązanie analogiczne do tego, co można zastosować przy składkach na ubezpieczenie społeczne.
Zgodnie z przepisami podstawę składki zdrowotnej stanowi przychód pomniejszony o koszty i ewentualne składki na ubezpieczenie społeczne, o ile nie zostały zaliczone do kosztów. W związku z powyższym, tylko jeżeli składkę zdrowotną zaliczymy do kosztów uzyskania przychodu, to składka zdrowotna obniży nam podstawę składki zdrowotnej. W drugim zaś przypadku składka zdrowotna nie obniży podstawy składki zdrowotnej. Jeśli składka zdrowotna będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodu, to pozwoli to nam zaoszczędzić nawet 426,30 złotych.
Na chwilę obecną korzystniejszym rozwiązaniem jest zaliczanie składki zdrowotnej do kosztów. Wtedy obniży się zarówno podstawa opodatkowania, jak i podstawa samej składki zdrowotnej.
Składka zdrowotna - ryczałt ewidencjonowany
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym opłacają również składkę w wysokości 9%, jednak liczona jest od innej podstawy wymiaru. Kluczowe znaczenie mają uzyskane przez przedsiębiorcę przychody, których poziom determinuje wysokość podstawy wymiaru składki zdrowotnej.
Jeśli przedsiębiorca osiąga przychody w wysokości:
- do 60.000,00 zł, składka zdrowotna wynosi 335,94 zł
- do 300.000,00, składka zdrowotna wynosi 559,89 zł
- powyżej 300.000,00 składka zdrowotna wynosi 1.007,81 zł.
Przed zmianami wprowadzonymi w Polskim Ładzie, składkę zdrowotna można było odliczyć od podatku, obecnie nie ma takiej możliwości, można jednak obniżyć podstawę opodatkowania o 50% kwoty zapłaconych składek zdrowotnych.
Składka zdrowotna - karta podatkowa
Przedsiębiorcy na karcie podatkowej mają najprostszy sposób ustalania podstawy składki zdrowotnej. Jest to kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2022 roku składka zdrowotna wynosi 270,90 zł (3010 zł x 9%).
Przedsiębiorcy na karcie podatkowej dokonują również częściowego odliczenia składki zdrowotnej. Odliczenie to dokonywane będzie od podatku, a wysokość tego odliczenia odpowiadać będzie kwocie równej 19% zapłaconych składek zdrowotnych.
Na koniec należy przypomnieć, że następstwem zmiany sposobu ustalania stawki zdrowotnej ze stałej kwoty ryczałtowej na wyliczoną co miesiąc, w oparciu o dochód z poprzednich okresów, jest konieczność składania przez każdego przedsiębiorcę deklaracji ZUS DRA z wyliczeniem comiesięcznej składki.
